آموزش صفر تا صد پرورش عقرب ، تولید و تکثیر عقرب ،سم گیری از عقرب
شما با مطالعه این مقاله می توانید تمام نکاتی را که در زمینه پرورش عقرب برای راه اندازی مزرعه پرورشی خود نیاز دارید را بیاموزید.ابتدا به مرور توضیحات کلی در خصوص عقرب ها می پردازیم و سپس نکات مربوط به راه اندازی مزرعه پرورش عقرب و سم گیری از عقرب ها را یادآور می شویم.
آشنایی کلی با عقرب ها:
اکثر مردم به دلایل قابل توجیهی عقرب ها را دوست ندارند. عقرب ها شکل ترسناکی دارند و از سوی دیگر، نیش آنها کشنده و زهرآگین است؛ هر چند می توان گفت، درباره خطرناک بودن نیش عقرب، همواره مبالغاتی صورت گرفته است، زیرا از میان هزاران نوع عقرب فقط زهر ۲0 نوع عقرب قادر به کشتن انسان است. عقربها تنها موجوداتی هستند که اشعه رادیو اکتیویته تاثیری به آنها ندارد.این بدان معناست که در اثر انفجار بمب اتم هم زنده می مانند.
شکل ظاهری عقرب ها:
عقرب ها رنگ های مختلفی مثل زرد متمایل به قهوه ای،قهوه ای،خاکستری و سیاه دارند
عقرب ها در ناحیه دهان پرزهایی دارند که به صورت فیلتر عمل می کنند و از ورود ذرات غذایی کوچک به مری جلوگیری می کنند زیرا مواد خارجی فقط به صورت مایع وارد شوند.
این جانوران چنگال های خارداری دارند که در واقع قسمتی از دهان آن ها محسوب می شوند.آن ها قادرند که ماده سمی خطرناکی ازقسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند.
گونه های خطرناک عقرب :
از حدود ۲۰۰ گونه متفاوت عقرب که در سراسر دنیا پراکندهاند فقط حدود ۲۰ گونهٔ آنها سمی هستند و در ایران سه گونه عقرب خطرناک وجود دارد که گزارشهایی از مرگ بر اثر گزش آنها وجود دارد:
۱. «همی سکورپیوس لپتوروس» که عقربی زرد رنگ و کوچک است. نرها دمی بلند دارند. این عقرب در نواحی جنوبی و جنوب غربی بسیار فراوان است و در خوزستان به آن «گادیم» میگویند.
۲. «کمپسوبوتوس ماتهیزنی» که دارای اندازهای بسیار کوچک و بدنی باریک به رنگ زرد یا آجری است. این گونه هم در نواحی جنوبی به ویژه در خوزستان فراوان است. سم این دو گونه عقرب میتواند گلبولهای قرمزخون را تخریب کند.
۳. «آندرکتونوس کراسیکودا» که جثهای درشتتر از دو گونه قبلی دارد و رنگ آن سیاه یا قهوهای تیره است.
خطرناکترین انواع عقرب
برخلاف شایعهای که میگوید خطرناک بودن عقرب به رنگ آن بستگی دارد و در برخی از نقاط ایران معتقدند که عقرب زرد خطرناک است و در برخی از نقاط دیگر عقرب سیاه را خطرناک میدانند، این ارزیابی قابل قبول نیست و رنگ عقرب هیچ نقشی در غلظت سم یا خطرناک بودن آن ندارد. میتوان گفت که سم عقربهای نواحی خشک و گرمسیر در ایران دارای غلظت بالایی است.
خوشبختانه خطرناکترین عقربها هم هنگام گزش انسان معمولاً تمامی سم خود را تزریق نمیکنند؛ زیرا عقرب در مصرف سم صرفهجویی میکند و همیشه در گزش اول با تزریق مختصری آنزیم سعی در دور کردن دشمن دارد ولی چنانچه اسیر شود و راه فراری نداشته باشد، مجبور به تزریق سم اصلی خود میشود. عقرب برای جایگزینی سم خود نیاز به تغذیه بیشتر دارد و برای همین زیاد مایل نیست که سم خود را هدر دهد.
تولید مثل و تکثیر عقرب:
عقربها زندهزا بوده و اغلب از نیمه تابستان تا نیمه پاییز میزایند و تعداد نوزادها بسته به نوع عقرب از ۲ تا ۹۰ عدد متغیر است. در برخی از انواع عقربها، نوزادان از سر خارج میشوند و در برخی دیگر نوزادان از دم.
نوزادان پس از تولد خود را به سطح پشتی بدن مادر میرسانند و دست کم تا زمان نخستین پوستاندازی نوزادان بر پشت عقرب مادر جابجا میشوند. در این هنگام اغلب به علت گرسنگی و نبود غذا، عقرب مادر از چند نوزاد خود به عنوان غذا استفاده میکند و بالعکس تغذیه بچهها از مادرشان.
پوست اندازی و مراحل مختلف رشد نوزاد:
نوزاد عقرب که آنرا لارو می نامند.در مرحله اول رشد بدون دهان و مخرج باز است و از زرده ی موجود در بدن تغذیه میکند.پاها به جای پنجه ،بادکشی دارد که به وسیله آن نوزاد در پشت مادر قرار می گیرد.مجرای سمی نیز مجرای خروج ندارد.
کارن ها و خارک ها کاملا شکل نگرفته اند.مرحله دوم رشد(پرونمف)معمولا پس از یک هفته و با اولین پوست اندازی نوزاد در پشت مادر شروع میشود.عقرب ها اگرچه مانند حشرات دگردیسی ندارند اما برخی از اصطلاحات مربوط به مراحل رشد حشرات درباره این جانوران هم به کار می برند.
در این مرحله از رشد ،نوزاد شکل کاملتری به خود می گیرد اما هنوز نسبت به عقرب بالغ اختلاف هایی دارد.این اختلاف ها در تمام پوست اندازی کم و بیش دیده می شود و نسبت به نوع عقرب ها متفاوت است.
مثلا:در آندرکتونوس-کراسیکو با بالا رفتن سن نوزاد به تعداد خارک های سیخک بازی تارس پاها اضافه می شود.حفره های تریکو برتی نیز در مراحل اولیه رشد در تمام عقرب های بزرگ و به سهولت قابل رویت است.
در مرحله پرونمف انواع عقرب های تیرهبوتیده ،به جای چهار تریکوبتری در سطح داخلی فمور ،سه تریکوبتری دیده می شود که تعداد آن در پوست اندازی بعد کامل میشود.
در مرحله سوم رشد (نمف)که پس از دومین پوست اندازی است .عقرب شکل کاملتری به خود میگیرد در مرحله نمف جانور در سال اول ۴ تا ۵ بار و در سال دوم ۲ بار دیگر برای ادامه رشد پوست اندازی می کند.احتمالا تعویض پوست تحت تاثیر نوعیهورمون داخلی است.
عقرب ها به طور کل از دوران نوزادی تا رسیدن به سن بلوغ حدود ۳ سال طول می کشد ۸ تا ۱۰ بار پوست اندازی می کنند.
در مرحله بلوغ عمل این هورمون تحت تاثیر هورمون مخالف متوقف میشود.
مرحله بلوغ در ماده با رشد کامل و آمادگی جانور برای جفت گیری در نر با پیداش اندام پاراکسیال آغاز می شود.ظهور و ویژگی
بلوغ در مرحله لاروی (نئوتنی)در عقرب ها نادر است.
سم عقرب و چگونگی سم گیری از عقرب:
سم عقرب مایعی بیرنگ و شفاف است که خاصیت قلیایی تا خنثی دارد و در واقع نوعی پروتئین است کهفرآورده های حاصل از آن می تواند برای درمان بیماری هایی از جمله رماتیسم مفصلی(آرتریت روماتوئید)،بیماری التهاب روده و بیماری اسکلروز متعدد استفاده می شود.
سم عقربها بیشتر بر بند پایان و جانوران کوچک مؤثر است اما بعضی گونههای آن مانند «عقرب قاتل» برای انسانها هم کشنده هستند. این معلوم نیست که یک عقرب پس از مردن تا چند دقیقه میتواند بگزد.
زهر اکثر عقربهای سمی باعث نابودی گلبولهای قرمز خون میشود و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناک ایجاد میکند. گرچه بطور متناقص سم بعضی از انواع کشنده باعث علائم موضعی و تورم زیاد نمیشود ولی حتماً باید توسط پزشک معاینه شده و با تزریق سرم ضدعقرب درمان شود. کودکان و افراد سالمند نیز نسبت به سم عقرب آسیب پذیرتر بوده و نیازمند توجه بیشتری میباشند. علاوه بر آسیب به گلبولهای قرمز، زهر عقرب علائم عصبی نیز ایجاد میکند که شامل بیقراری، تشنج، راه رفتن نامتعادل، آبریزش از دهان، حساسیت شدید پوست به لمس، انقباضات ماهیچهای، درد شکم و کاهش کارکرد سیستم تنفسی میباشد که در اکثر موارد این علائم در عرض ۴۸ ساعت فروکش میکنند.
از رایجترین روشهای سمگیری از عقرب ها، استفاده از غده سمی عقرب یا به عبارتی بند انتهایی دم عقرب است. این بند انتهایی را غده سمی میگویند و نباید با دیگر بندهای دم عقرب که پنج عدد هستند، اشتباه شود. برای سمگیری ابتدا غده سمی را از محل اتصال با آخرین بند دم (بند پنجم) قطع میکنند و آن را شستشو میدهند. سپس در دستگاههای خشککننده حدود یک ماه قرار میگیرد تا بهطور کامل خشک شود. پس از آن غدهها را در هاونهای بلورین میکوبند تا خرد شوند سپس با آب مقطر حل میکنند. محلول بهدست آمده را در سانتریفوژ قرار میدهند تا مایع محتوی سم جدا شود.
روش دیگر برای تهیه سم که به وسیله آن سم خالصتری تهیه میشود، استفاده از دستگاه شوک الکتریکی است. به این ترتیب که با استفاده از دو سر الکترودی که در طرفین غده سمی قرار میگیرند، شوک الکتریکی به جانور وارد میکنند که باعث میشود سم خالص به بیرون بریزد
میزان تولید سم عقرب در واحدهای پرورش عقرب:
از هر ۱۵۰هزار عقرب به طور میانگین ۲۵ گرم سم خشک عقرب تولید می گرددکه قیمت هر گرم آن در بازارهای جهانی ۷۰ میلیون تومان میباشد.
به عبارتی از پرورش و سم گیری ۱۵۰هزار عقرب میتوان ۷/۱میلیارد تومان فروش داشت.
فصل خرید عقرب مهر ماه تا فروردین ماه است که در حال حاضر توسط صیادان انجام می شود و به موسسات وابسته میفروشند.
این موسسات عقرب ها را پس از خریداری براساس گونه جداسازی و با استفاده از دستگاه شوک الکتریکی سم گیری می شوند.
این سم ها که ابتدا مایع است با استفاده از دستگاه دیگری به سم خشک تبدیل می شود و طی یک پروتکول خاص در ساخت
آنتی ژن استفاده می شود.
میزان سرمایه لازم جهت احداث مزرعه پرورش عقرب:
با بررسی های صورت گرفته توسط کارشناسان مشخصات سرمایه گذاری طرح مزرعه پرورش عقرب به شرح ذیل
است :
ظرفیت مزرعه پرورش عقرب :۵۰۰۰۰عدد در سال
میزان زمین مورد نیاز:۳۰۰متر مربع
میزان سرمایه گذاری ثابت طرح ۱۰۰میلیون تومان
قیمت فروش هر عدد عقرب 7 تا 15 هزار تومان
قیمت هر گرم سم عقرب :۴۵تا۸۰میلیون تومان
نرخ بازدهی طرح بالای هفتادوپنج درصد
با توجه به این که حدود ۱۸ ماه طول میکشد ک عقرب به سن قابل سم گیری برسد عملا بازگشت سرمایه پس از ۱ سال خواهد بود.
وضعیت بازار عقرب در ایران:
ایران تنها کشور تولید کننده آنتی سرم عقرب زدگی خاور میانه است.به طور میانگین ۷۰ هزار واکسن آنتی سرم توسط موسسه
رازی در یک سال تولید می شود البته یک سایت تحقیقاتی در کشور عربستان در این زمینه فعالیت می کند.
در ایران تولید آنتی سرم عقرب زدگی در انحصار موسسه رازی است و استان خوزستان تنها شعبه کشور است که در کنار شعبه
حصارک کرج در زمینه تولید این آنتی سرم فعالیت می کند.آنتی سرم عقرب زدگی که در ایران تولید می شود از کیفیت بسیار بالایی
برخوردار است.آنتی سرم برخی کشورها ۱۰یورو قیمت گذاری شده و این در حالی است ک آنتی سرم تولید ایران ۲۰۰یورو قیمت
گذاری شده است.
موسسه رازی حصارک با ۶ شعبه خود سالیانه ۵/۳میلیارد دوز واکسن تولید می کندو ارزش این واکسن ها با یارانه دولتی بیش از ۳۰۰میلیون دلار است که اگر بخواهند این محصولات را از خارج از کشور وارد کنند باید تا ۵ برابر این قیمت هزینه کنند.
برخی از فواید روغن عقرب به شرح ذیل است:
مالیدن روغن آن جهت درمان فلج لقوه،استرخا،در مفاصل/خوردن برشته آن جهت سرفه کهنه ناشی از سرما/خوردن سوخته آن با
ادویه جهت خرد کردن سنگ کلیه و مثانه،رفع قلنج/مالیدن روغن آن جهت رفع دانه بواسیر ،تقویت باه/زنده آن را نصف نمایید و بر محل گزیده شده عقرب ببندیدجهت جذب سم آن و……
ایران با توجه به اقلیمی که دارد بهترین عقرب ها ،(از نظر دارا بودن ارزش)را در خود جای داده که می تواند بازار خوبی را برای ایران ایجاد کند.
چرا کسب و کار پرورش عقرب ها پر سود است؟
در حال حاضر بسیار نوپا است و هنوز اشباع نشده است.
عقرب موجود بسیار مقاومی است و تلفات کمی دارد.
زهر آن گرانقیمت ترین مایع دنیاست.
پرورش آن نیاز به مکان کوچکی دارد.
پرورش آن هزینه زیادی ندارد و فقط کمی صبر می خواهد.
نیاز به رسیدگی دائم ندارد(تنها روزی ۲ ساعت)
جهت پیش ثبت نام و شرکت در دوره شماره تماس خود را وارد نمایید.
مرکز کارآفرینی ایرانیان مفتخر است با داشتن تیمی از متخصصان ماهر و آموزش دیده در زمینه مشاوره و پرورش عقرب اعلام کند که آمادگی هر گونه مشاوره حضوری و یا تلفنی در زمینه پرورش عقرب به صورت تخصصی برای راه اندازی و اجرای مزرعه به کلیه کارافرینان عزیز ارائه دهد.
[…] میشود مقاله آموزش صفر تا صد پرورش عقرب ، تولید و تکثیر عقرب ،سم گیر… را مطالعه […]
سلام .وقت بخیر .انشالله مقاله به صورت کلی در سال جدید ارائه میشود
با سلام ، بفرمائید که محل نگهداری کارگاه و یا مزرعه عقرب باید دارای چه شرایط و در چه موقعیت محلی نگهداری شود
سلام بابت توضیحات کاملتون تشکر میکنم.لطفادر خصوص برگزاری کلاسهای آموزشی وچگونگی تاسیس مزرعه پرورش عقرب راهنمایی کنید.متشکرم